An arzour

Yan’ Dargent, arzour dibar

Ul liver breizhat dioutañ e-unan eo Yan’ Dargent. Ganet eo e Breizh, ha koulskoude al lodenn vrasañ eus al livourien awenet gant Breizh zo deuet eus lec’h all. Gant e varr-livañ en deus meulet gweledoù bro Leon, e eskopti genidik, met ivez re gourenez Kraozon. Livet en deus mojennoù e yaounakiz, kinklet en deus meur a iliz ha brudet eo bet evel skeudenner levrioù. Treset en deus gwerennoù-livet ha pladoù feilhañs ivez. Ur c’hrouer puilh eo bet evit gwir.

Ul liver en deus desket e-unan ar vicher eo Yan’ Dargent. Ganet eo e Sant-Servez, e Leon, d’ar 15 a viz Here 1824. Brudet eo bet dreist-holl evit bezañ livet mojennoù eus Breizh. E 1861 e oa bet brudet evit e daolenn Ar C’hannerezed-noz diskouezet er Saloñs e Pariz, hag a oa bet bamet Théophile Gautier ganti. Test e amzer eo bet ivez o reiñ deomp gweledoù natur ha poltredoù tud. E departamant Penn-ar-Bed eo bet brudet evit al livadennoù war voger ha war lien bet graet evit meur a iliz. Bet eo ivez ur skeudenner puilh kenañ : treset en deus evit un daou c’hant levr ha meur a gelaouenn, en o zouez un embannadur dibar eus an Divina Commedia gant Dante (1879), pe c’hoazh eus Buhez ar sent gant an Aotroù Paul Guérin (1884).

Gant ar mirdi gouestlet dezhañ hag ar porzh-iliz e-kichen ez eus e Sant-Servez un testeni dibar eus oberenn Yan’ Dargent, ken puilh ha liesseurt.

« E-touez ar milieroù a livourien o deus redet Breizh eus ur penn d’egile e-pad eil hanterenn an XIXvet kantved ez eus gant Yan’ Dargent ur plas dioutañ e-unan, n’eo ket hepken dre e orin leonat, met dreist-holl dre an awenoù divoutin ha dibar eo bet troet ganto. A-hed e dreuz evel arzour ne baouezo ket a ziskouez pegen stag e oa ouzh bro e vugaleaj dre livañ he mojennoù hag he gweledoù.
Tostig ouzh ar mirdi gouestlet dezhañ ez eo porzh-iliz Sant-Servez ul lec’h hep e bar a ro tu da gompren temoù e livadennoù relijiel.
Dellezek eo Yan’ Dargent, unan eus livourien pouezusañ Breizh, da gaout evezh bras digant ar Bretonezed hag ar Vretoned. »

André Cariou Penn-virour ar glad ha rener kozh mirdi Arzoù-kaer Kemper, istorour an arz, hag en deus skrivet kalz levrioù war al livañ e Breizh.

« Pa gemer ar realouriezh he c’hreñv gant Millet ha Courbet e tiskuilh ‘Ur burzhud gant sant Houardon’, ‘Marv ar barzh diwezhañ’ hag ‘Ar C’hannerezed-noz’ pegen dibar eo Yan’ Dargent. »

Denise Delouche, istorourez an arz, kelennerez skol-veur, skrivet ganti un dezenn doktorelezh war al livourien e Breizh a-raok Paul Gauguin ha meur a levr war istor al liverezh hag al livourien e Breizh.

Yan’ Dargent en e daol-labour. Tresadenn gant ur c’hreion gant e vab Ernest Dargent. Dastumad mirdi Yan’ Dargent © Mirdi Yan’ Dargent Sant-Servez – Luc’hskeudenn Albert Pennec